|
|||||
گزیده ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ |
|||||
مطلب وارده 29 دی ماه 1387 - 2009 Jon 18
يك تحليل در دو كتاب محمدحسين رفيعي براندازي، يك قرن تغيير حكومتها به دست امريكا از هاوايي تا عراق نويسنده: استيون كينزر، مترجم: دكتر فيضالله توحيدي ناشر: انتشارات صمديه، چاپ اول (تابستان (1387)
كشتن اميد، مداخلات ارتش امريكا و «سيا» پس از جنگ جهاني دوم نويسنده: ويليام بلوم، مترجم: منوچهر بيگدلي خمسه انتشارات اطلاعات، چاپ اول (1386)
مقدمه 1 ـ از محاسن دوره انقلاب ارتباطات و چرخش سريع اطلاعات، انتقال سريع نوشتهها، مكتوبات و گفتهها به سراسر جهان است. خوشبختانه بخشي از نظرات منتقدان نظام امپراتوري امريكا با فاصله قابل قبولي در ايران منعكس ميشود ازجمله نظرات اخير كارتر (رئيس جمهور پيشين امريكا)، استيگليتز (اقتصاددان برجسته امريكايي)، مواضع جديد فوكوياما (فيلسوف معروف امريكايي) و... كه در شمارههاي گذشته چشمانداز ايران به آن پرداخته شد.2ـ ويژگي ديگر شرايط كنوني جهان كه امريكا رهبري ايجاد اين شرايط را تا حدود زيادي به عهده دارد ـ مانند اشغال كشورهاي همسايه، نظامي و امنيتيكردن عملكردهاي امريكا در سراسر جهان، بحران اقتصادي نظام سرمايهداري و... ـ ايجاب كرده است كه وجدان پاك، صلحطلب و انسانمدارانه بخشي از روشنفكران، دانشگاهيان و مديران پيشين نظام سرمايهداري متأثر از اين شرايط شود و از خود واكنشهايي نشان دهند، در اين واكنشهاست كه ما قادر ميشويم «واقعيت» و «ماهيت» امريكا، غرب و سرمايهداري را بشناسيم. اين واكنشها را نبايد دستكم گرفت. همانطور كه امانوئل تاد (Emanuel Todd) در كتاب معروف خود، امپراتوري امريكا پيشبيني كرده است «ماهيت» امريكا ـ امپراتوري ـ هم ممكن است تا سال 2050 تغيير كند و امريكا به مرزهاي ملي خود عقبنشيني كند. انتخاب يك سياهپوست بهعنوان رئيسجمهور، خود ميتواند طلايه تغييري باشد كه دهها سال بايد منتظر آن باشيم؛ چيزي كه 40 سال پيش نه مقدور و نه ممكن بود. 3ـ نكته ديگري كه در مورد اين واكنشها بايد مورد توجه قرار گيرد نگرش عقلانيت محور و واقعگرايي به اين واكنشهاست. در اين واكنشها، بايد از دو ديدگاه افراطي «امريكاستيزي» و «امريكاپذيري» فاصله گرفت. ديدگاه جديد بايد در جهتي باشد كه از يكسو اين واكنشهاي انساني را در غرب ـ امريكاـ تقويت كند و ازسوي ديگر با تقويت توان ملي در زمينههاي توسعه سياسي و حقوقبشر، توسعه اقتصادي، فني و علمي، توسعه ارتباطات مردمي و... با امپراتوري امريكا مقابله كرد. 4ـ در اين دوكتاب، يكصد سال تجاوز، مداخلات و سرنگوني دولتهاي مردمي در كشورها مورد تجزيهوتحليل قرار گرفته كه ما بهطور خلاصه به هريك از آنها ميپردازيم. براندازي: نويسنده كتاب براندازي كه از او پيش از اين كتاب، «همه مردان شاه» (نشر صمديه) را خواندهايم، انسان منصف و واقعگرايي است كه مشكلات امروز جامعه ايران را از كودتاي 28 مرداد 1332 ميداند. او به عمق عملكرد مصدق واقف شده و با ما ابراز همدلي ميكند. نويسنده، اين كتاب را در سه بخش و چهارده فصل تنظيم كرده. در بخش اول؛ سرنگوني دولت بومي هاوايي و انضمام آن به امريكا، تجاوز و توطئه در كوبا، پورتوريكو، فيليپين، نيكاراگوئه و هندوراس تجزيهوتحليل شده است. در بخش دوم، اقدام مخفيانه امريكا در ايران، گواتمالا و شيلي و جنگ طولاني در ويتنام تشريح شده و در بخش سوم به تجاوز و اشغال كشورهاي گرانادا، پاناما، افغانستان و عراق اشاره شده است. كتاب؛ منطقي، منصفانه و محققانه تنظيم شده و از ترجمه خوبي برخوردار است. چاپ اول كتاب به انگليسي در سال 2006 بوده و ترجمه فارسي آن در 461 صفحه انتشار يافته است. كشتن اميد: در اين كتاب، نويسنده به مداخلات ارتش امريكا و «سيا» در دوران پس از جنگ جهاني دوم پرداخته است. وي با وسواس و دقت كافي، دخالت ارتش و سازمان «سيا» را در 56 كشور در اين دوران بررسي كرده است. اين دخالتها در چين، ايتاليا، يونان، فيليپين، كره، آلباني، اروپاي شرقي، آلمان، ايران، گواتمالا، كاستاريكا، سوريه، خاورميانه، اندونزي، اروپاي غربي، گينه، اتحاد شوروي، ويتنام، كامبوج، لائوس، هائيتي، الجزاير، اكوادور، كنگو، برزيل، پرو، جمهوري دومينيكن، كوبا، غنا، اوروگوئه، شيلي، بوليوي، عراق، استراليا، آنگولا، زئير، جامائيكا، جزاير ميشل، گرانادا، سورينام، ليبي، نيكاراگوئه، پاناما، بلغارستان، عراق، افغانستان، السالوادور و دوران امپراتوري (پس از 1992) پرداخته شده و در بعضي از كشورها، امريكا در چند مرحله دخالت داشته است. ترجمه فارسي كتاب روان است. اين دو كتاب از يك نظر تكميلكننده يكديگر بوده و در آنها اطلاعات تاريخي ـ تحليلي بسيار مفيدي فراهم آمده است. اين دو كتاب، واقعيت ديگري را هم آشكار ميسازند كه تجاوز و مداخلات امريكا در جهان مربوط به تشكيل شوروي نيست، بلكه شوروي و كمونيسم بهانهاي براي تجاوز بودهاند. به گفته نوام چامسكي اصلاً تاريخ امريكا و تشكيل آن برپايه قلدري بوده كه نمونهاي از آن كشتار يكصدميليون سرخپوست بومي در قاره امريكاست. امروزه ما ايرانيها بهخوبي ميدانيم كه مشكلات امروز ما ريشه در كودتاي 1332 امريكا و انگليس ـ و البته با نقش تعيينكننده امريكاـ بر عليه دولت دموكرات و مردمي ما در 55 سال پيش دارد.
|
|||||
|