تعامل نهضت آزادی
با مرجعیت و نهضت روحانیت
سخن ناشر
از آنجا كه تجربة تعامل نهضتآزادي ايران، با مرجعيت و نهضت روحانيت در سالهاي 1341 تا 1343 را يكي از گزارههاي موفق تعامل مدرنيته و سنت ـ كه منجر به پيروزي انقلاب در سال 1357 شد ـ يافتيم، بر آن شديم كه زحمات و يافتههاي مستند آقاي رحيم روحبخش اللهآباد را كه نماد تحقيقات نسل جوان است در اين زمينه ارج نهيم و به انتشار آن همت گماريم.
باشد كه گامي در راستاي بوميكردن تعامل موفق سنت و مدرنيزم در ايران برداشته باشيم.
انتشارات صمديه لطفالله ميثمي
مقدمه
پرسش بنيادين در اين نوشتار اين است كه: در فرايند فعاليت سياسي نهضتآزادي ايران در نخستين سالهاي تأسيس آن كه متقارن با وقوع نهضت روحانيت عليه نظام حاكم بود، چه تعاملي بين آن دو بهوجود آمد؟ چه مؤلفههايي در اين تعامل نقش داشتند و درنهايت اين رويكرد متقابل، چه پيامدها و دستاوردهايي براي نهضت آزادي و روحانيت بهدنبال آورد؟
در پاسخ به اين پرسشها، نخست ضمن اشارهاي مختصر به تأسيس نهضتآزادي، نقش و عملكرد آن تشكل در جريان مبارزات مرحلة اول نهضت امامخميني در فاصلة سالهاي 1342 ـ1341 بهطور تفصيلي بررسي خواهد شد و حمايتهاي رسمي و غيررسمي نهضتآزادي در قالب پنج مرحله به شرح ذيل مورد بازكاوي قرار خواهد گرفت.
1ـ لايحة انجمنهاي ايالتي و ولايتي 2ـ ماجراي رفراندوم اصول ششگانة انقلاب سفيد 3ـ واقعة مدرسة فيضية قم 4ـ قيام 15 خرداد 5ـ برخي وقايع بعد از آن قيام نظير برگزاري انتخابات دورة بيست و يكم مجلس شوراي ملي و دستگيري عدهاي از علماي آذربايجان.
محور دوم بحث، شامل دو بخش است. در بخش نخست عكسالعمل مراجع و علماي برجستة قم نظير آيات عظام: امامخميني، شريعتمداري، روحاني، مرعشي نجفي، حائري و احمد زنجاني در قبال صدور حكم دادگاه بدوي سران نهضتآزادي مورد بررسي قرار گرفته و همچنين واكنش ديگر مراجع و علماي شهرستانها ازجمله آيتالله ميلاني از مشهد، علماي مهاجر به تهران، حوزة علمية قم و اشارات پراكنده برخي از اعلاميههاي صادره ازسوي روحانيون و يا مجامع وابسته به روحانيت در آن خصوص تشريح خواهد شد. سپس در بخش دوم نيز مجدداً واكنش آيات عظام: ميلاني، مرعشي نجفي، خميني، روحاني، محلاتي و كمرهاي دربارة حكم صادرة دادگاه تجديدنظر سران آن تشكل مورد بازكاوي قرار خواهد گرفت. |
||||||
|
||||||