مطبوعات خارجي
پروتكل از «امضا» تا «پس از امضا»
واشنگتن در ضديت با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي
جان بولتن يكي از شاهين‌هاي اصلي دولت بوش: «در پي مستندشدن كامل شواهد و دلايل مبني بر فريب‌كاري‌هاي ايران و امتناع اين كشور ]از ارائة اطلاعات لازم[ در طول 18 سال و وجود فهرست طويلي از موارد بي‌اعتنايي ايران به مسئوليت‌هاي خود در برابر آژانس, ادعاي گزارش بازرسان در تاريخ 12 نوامبر (21 آبان) را مبني بر اين جمع‌بندي كه مدركي مبني بر وجود برنامة هسته‌اي در ايران يافت نشده را اصلاً نمي‌توان باور كرد... تلاش‌هاي گسترده و مخفيانة ايران براي دستيابي به امكانات هسته‌اي حساس را مي‌توان فقط به معناي بخشي از برنامة هسته‌اي نظامي تلقي كرد.»
ازسويي آسوشيتدپرس به نقل از يك نمايندة وزارت امورخارجه امريكا گفت: «بولتن چكيدة ديدگاه دولت را بيان كرده است كه در سطوح عالي تأييد شده است.»
نويسندگان گزارش, هرچند در جمع‌بندي خود به اين نتيجه رسيده‌اند كه ايران سلاح هسته‌اي توليد نمي‌كند, اما در طول گزارش به مواردي از برنامة مخفي 18 سالة ايران اشاره كرده‌اند كه اين موضوع ازسوي ايران نيز انكار نشد. آقاي خاتمي روز چهارشنبه اعلام كرد: «ما منكر اين قضيه نيستيم.» ايران از گزارش آژانس انرژي اتمي راضي است, زيرا پرونده‌اش به شوراي امنيت نمي‌رود و طبيعتاً تحريمي نيز عليه ايران اعمال نخواهد شد. امريكا با وجود اعتراض نسبت به جمع‌بندي اين گزارش, محتواي آن را دستاويزي براي محكوم‌كردن ايران به مخفي‌كاري به‌كار مي‌برد و رئيس‌جمهور خاتمي نيز درمقابل اين موضع خاطرنشان كرد اگر قطعنامة آژانس, ماهيت خصومت‌آميزي بيابد, ايران نيز از همكاري‌هاي داوطلبانه با آژانس سر باز خواهد زد. البته به گفتة آگاهان احتمال عدم همكاري ايران ضعيف است زيرا از اين راه امريكا امتيازات بيشتري به‌دست خواهد آورد. امريكا در اين موضع خود حتي از حمايت بريتانيا, متحد نزديك واشنگتن نيز بي‌بهره است. جك‌استراو, وزير امورخارجه انگليس, در اين مورد گفت: «ما همه بايد درقبال اين گزارش برخورد ملايمي نشان دهيم و همكاري ايران در ماه‌هاي اخير را مدنظر قرار دهيم.»
منبع: نزاويسيما ياگازتا, 14 نوامبر 2003 (23 آبان 1382)
نويسنده: ديميتري سوسلف
تنگناي دشوار ايران و محدوديت گزينش
طبق قانون‌اساسي ايران, توافقنامه‌هايي از نوع پروتكل منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي براي اين‌كه جنبة اجرايي پيدا كند, بايد نمايندگان مجلس آن را تصويب كنند. هنگامي‌كه اين توافقنامه بدون تأييد مجلس ايران امضا شد, احزاب سياسي و رسانه‌هاي ايران از مفهوم پيامدهاي اين امضا بر آيندة امنيتي و راهبردي ايران آگاه نبودند.
آنچه مسلّم است ايالات متحده ـ كه براي تضعيف قدرت ايران و تغيير نظام حاكم تلاش مي‌كند ـ شرايط ايران براي امضاي پروتكل الحاقي را نخواهد پذيرفت و اروپا هم كه براي نزديكي به امريكا تلاش مي‌كند, زير بار چنين شرايطي نمي‌رود. به هرحال هرچقدر تعداد كساني‌كه در تصميم‌گيري شركت ميكنند بيشتر باشد, حجم ضرر و زيان‌هاي ناشي از آن كمتر خواهد بود.
منبع: الشرق‌الاوسط 9 اكتبر 2003(17 مهر 1382)
نويسنده: دكترعلي حقيقي
انرژي هسته‌اي براي ايران؛ آري يا خير
غالباً گفته مي‌شود كه با توجه به حجم ذخاير نفتي و گازي, ايران از انرژي هسته‌اي بي‌نياز است. در اين باره بايد گفت: نخست آن‌كه: سابقة فعاليت هسته‌اي ايران به پيش از انقلاب مي‌رسد كه امريكا تلاش داشت ايران مجهز به اين تكنولوژي گردد. دوم اين‌كه: نرخ رشد جمعيت ايران فزاينده است و رشد سالانة 6 تا 8 درصدي تقاضا براي برق و اين‌كه جمعيت ايران تا سال 2025 احتمالاً به 100 ميليون خواهد رسيد, ثابت مي‌كند كه ايران نمي‌تواند منحصر به نفت و گاز باشد. سوم آن‌كه: تحقيقات اخير استادان M.I.T نشان مي دهد هزينة توليد برق توسط نيروگاه گازي, تفاوت چنداني با نيروگاه‌هاي هسته‌اي ندارد, ضمن آن‌كه پيامدهاي ناشي از متصاعدشدن گاز كربن را نيز ندارد. چهارم اين‌كه: با وجود چنين منبعي چرا ايران بيهوده منابع نفت و گاز خود را بخشكاند.
منبع: هرالد تريبيون,14 اكتبر2003 (22 مهر1382 )
نويسنده: پيروز مجتهدزاده, محمد سهيمي, كاوه. ل. افراسيابي
راه اروپا, راه امريكا!
همزمان با فشارهاي فزايندة امريكا بر روي «فناوري هسته‌اي در ايران» به نوشتة واشنگتن پست, آريل‌شارون به بوش گفته است كه قصد حمله به تأسيسات هسته‌اي ايران را دارد. ازسويي دوستان نئوكان آريل شارون, دست به تشكيل «ائتلاف براي دموكراسي در ايران» زده‌اند كه از براندازي رژيم ايران حمايت مي‌كند.
تلاش‌هاي امريكا در توليد شكل‌هاي جديد سلاح‌هاي هسته‌اي و برخورد ملايمت‌آميز او با كشورهاي دوست امريكا كه از امضاي «M,P,T» سر باز زده‌اند و مجهز به سلاح هسته‌اي مي‌باشد (ازقبيل هند, اسراييل و پاكستان) با برخورد خشمگينانه و سلطه‌جويانة او نسبت به ايران قابل جمع‌بندي نيست. اتحادية اروپا نيز امضاي توافقنامة الحاقي را گام نخست مي‌داند و معلوم نيست درنهايت قصد برداشتن چه گام‌هايي را دارد. اما بايد توجه داشت كه لحاظ‌نكردن منافع ايران در مناسبات جديد اين كشور موضع كساني را در ايران تقويت خواهد كرد كه معتقدند سلاح هسته‌اي ضامن موقعيت و نفوذ ايران در جهان است. وجود اين پرسش كه درخواست بعدي چه خواهد بود, هيچ انگيزة روشني براي ارائة همكاري با امريكا ايجاد نمي‌كند. اگر اتحادية اروپا به‌سرعت راه خود را از بوش جدا نسازد و به‌جاي گام برداشتن در مسير انگيزه‌ها به تهديدها دامن بزند, ايران به سلاح هسته‌اي تمايل جدي نشان خواهد داد.
منبع: گاردين, 3 اكتبر 2003 (11مهر 1382)
نويسنده: جاناتان استيل
آشتي‌جويي خصمانه!
تا بهار گذشته به نظر مي‌رسيد امريكا به‌دنبال نوعي سياست آشتي‌جويانه در ايران است. اما برخورد امريكا با ايران به بهانة مسائل هسته‌اي اين شائبه را از بين برد. در سال 1983 يك اسكادران از بمب‌افكن‌هاي سنگين فرانسه با آرم ارتش عراق اقدام به بمباران نيروگاه هسته‌اي بوشهر نمودند. قبل از آن هواپيماهاي اسراييلي با آرم ارتش ايران نيروگاه هسته‌اي «اوزيراك» را بمباران نموده بودند. درواقع امريكا از مدت‌ها قبل روي تجهيزات هسته‌اي ايران حساس بود. درحالي‌كه ايران در منطقه‌اي آشوب‌‌زا در كنار حداقل 5 كشور مسلح به سلاح هسته‌اي قرار دارد. ازسويي ايران يكي از بزرگ‌ترين ذخاير اورانيوم را داراست و به سلاح هسته‌اي به‌عنوان سلاحي بازدارنده مي‌نگرد. ايالات متحده تاكنون تعدادي از عناصر مجاهدين خلق را در عراق به استخدام خود درآورده و از مسعود رجوي, رهبر آنان, تعهد گرفته كه در صورت لزوم با امريكا در عمليات خرابكارانه همكاري كنند و اگر امريكا برخوردي از اين دست با تجهيزات هسته‌اي ايران كند, تنها راه ايران حمايت از گروه‌هاي چريكي مسلمان لبنان و فلسطين خواهد بود.
منبع: نشنال ريويو, 10 نوامبر 2003 (19 آبان 82)
نويسنده: امير طاهري
نه فقط در ايران
هيج دليل متقني مبني بر وجود سلاح هسته‌اي در ايران وجود ندارد. اما تحقيقات مخفي ايران فاش شده است و استدلال تندروها در اين مورد, زرّادخانة هسته‌اي اسراييل و نيز دكترين نوظهور جنگ پيشگيرانة امريكاست. بايد يادآوري كرد دو بند مغفول‌مانده در توافقنامة 1995 كه يكي تلاش قاطع قدرت‌ها به‌منظور ايجاد خاورميانه‌اي عاري از سلاح هسته‌اي و ديگري تعهد قدرت‌هاي بزرگ بر اتخاذ تدابيري مبني بر خلع سلاح خود است, با توجه به از بين‌رفتن تهديد فرضي بغداد از اين پس قابل اجرا مي‌باشد. سرجوزف رات بلات, مبارز كهنه‌‌كار خلع سلاح, ماه ژوئيه در كنفرانس بوگ‌واش گفت كه در اختيار داشتن سلاح هسته‌اي خواه در دست رژيم‌هاي «شرور» يا «خيرخواه» غيرقابل قبول است.
منبع: گاردين, 14 نوامبر 2003 (23 آبان 1382)
و اينك اسراييل!
پذيرش داوطلبانة توقف فرايند غني‌سازي توسط ايران مورد استقبال كشورهاي اروپايي قرار گرفت و حتي كاخ سفيد نيز اظهار خرسندي نمود. اما در بندE از رونوشت كامل آخرين تعهد امضاشده (يعني ايران و وزراي امورخارجه فرانسه, آلمان و انگليس) آمده است كه: «آنان ]اروپاييان[ به منظور برقراري امنيت و ثبات در منطقه ازجمله ايجاد منطقه‌اي عاري از سلاح‌هاي كشتارجمعي در خاورميانه براساس اهداف سازمان ملل با ايران همكاري خواهند نمود.» در اينجا اين سؤال مطرح است كه بندE چگونه با وجود 200 تا 400 كلاهك هسته‌اي در اسراييل ضمانت اجرايي مي‌يابد؟ شايان ذكر است اين سلاح‌ها به سمت كشورهاي عرب نشانه‌روي شده‌اند و اسراييل اين‌گونه در مورد فرايند صلح خاورميانه سخن مي‌گويد! با توجه به تعهدنامه‌هاي يادشده مهم‌ترين عامل عدم اجراي توافقنامه, سلاح‌هاي كشتارجمعي اسراييل يعني نزديك‌ترين متحد امريكا مي‌باشد.
منبع: ايل مانيفستو, 22 اكتبر 2003 (30 مهر 82)
نويسنده: مانيلو دينوچي
بدون ترديد و با تمام قدرت
اسراييل از اين پس مجهز به زير دريايي‌هاي موشك‌اندازي است كه قابليت حملة هسته‌اي عليه ايران را دارند. اين خبر را لس‌آنجلس تايمز با اين ادعا كه از محل گفت‌وگوي مقام‌هاي امريكايي و اسراييلي درز كرده است, منتشر ساخت. اشپيگل ديروز نوشت كه موساد حمله‌اي را عليه 5 تا 6 هدف هسته‌اي در ايران آماده مي‌كند. ازسويي تهران ممكن است از حملة پيشگيرانة اسراييل بيش از تحريم‌هاي بين‌المللي بيم داشته باشد؛ زيرا اسراييل به اين كار قادر است. در هفتم ژوئن 1981 نيروي هوايي اسراييل محل استقرار رآكتور هسته‌اي عراق موسوم به اوزيراك را بمباران كرد. طراحان نظامي اين مسئله را قابليت حملة دوم مي‌نامند؛ يعني كشوري بتواند پس از آن‌كه مورد حملة هسته‌اي واقع شد به مقابله بپردازد.
زيردريايي‌هاي دولفين, لوياتان و تكوما در شهر كيل به هزينة امريكا و آلمان ساخته شده‌اند و قادر به شليك موشك‌هاي كروز با بار هسته‌اي مي‌باشند. اين زيردريايي‌ها در ماه مارس 1999 و اوت 2000 عملياتي شده‌اند.
به نوشتة لس‌آنجلس تايمز, موشك مورد استفاده همان موشك امريكايي هارپون مي‌باشد. به نظر مي‌رسد شركت اسراييلي «رافائل» موشك قدرتمندتري به‌نام «پاپاي توربو» با بُرد چندصدكيلومتري ساخته باشد. اين موشك در سال 2000 در سواحل سريلانكا كه از نظر نظامي به اسراييل نزديك است آزمايش شده است. ارتش اسراييل مجهز به 200 فروند سلاح هسته‌اي شده است.
منبع: ليبراسيون, 14 اكتبر 2003 (22 مهر 1382)
نويسنده: ژان ـ دومينيك مرشد
محافظه‌كاران و توافقنامة الحاقي
مخالفت محافظه‌كاران با امضاي توافقنا‌مةالحاقي, آن‌گونه كه رهبران جبهة مخالف اصلاحات ادعا ميكنند, برخاسته از اهتمام و اشتياق آنها نسبت به استقلال ايران و دفاع آنها از ملتشان نيست, بلكه اين مسئله صرفاً وسيله‌اي براي تضعيف ]آقاي[ خاتمي و بيرون راندن اصلاح طلبان ازدايرة حكومت است.
منبع: الموجز, اكتبر 2003 (مهر و آبان 1382 )
نويسنده: علي رضا نوري‌زاده
واقعيت‌هاي جديد منطقه‌اي
درحالي‌كه ارتش بي‌رقيب امريكا بزرگ‌ترين منبع ناامني در خليج‌فارس (مخصوصاً براي ايران) يعني صدام را از ميان برداشته و موازنة قدرت در منطقه يك‌بار ديگر درنتيجة اقدام امريكا برهم خورده است, ايران با تصميمي حياتي و دشوار روبه‌روست: يا استمرار مقاومت در برابر نفوذ امريكا به منطقه از طريق سرمايه‌گذاري سنگين روي آنچه به محفلي در حال تنگ‌ترشدن از متحدان تبديل شد, نظير سوريه و حزبالله لبنان.
و يا بهره‌برداري از منافع راهكارهاي قابل ملاحظه موجود به منظور گسترش سياست تنش‌زدايي و ديپلماسي خود درجهت دستيابي به منافع بزرگ‌تر اقتصادي و سياسي. رفتار واشنگتن و تصميم اين كشور در مورد معناي باقي‌ماندن ايران در محور شرارت به‌عنوان يكي از دوكشور باقي‌مانده در اين محور براي تهران بي‌ترديد تا حدودي مسيري را كه جمهوري اسلامي مي‌تواند انتخاب كند, تعيين مي‌نمايد. شايد نگراني‌هاي تهران از تحت فشار قرارگرفتن براي قبول «نقشة راه», در مناقشة بين اعراب و اسراييل يا ماهيت دست‌نشاندة حكومت بعدي عراق باشد. در اين صورت سياست خارجي تهران در مصاف و رويارويي با سوريه, حزبالله و شايد ساير شركاي مشتاق كه حضور امريكا در نظم جديد منطقه‌اي آنان را به لرزه انداخته, ممكن است از فضاي ناگزير كنوني تأثير گرفته باشد.
منبع: واشنگتن كوارترلي, پاييز2003
نويسنده: انوشيروان احتشامي (استاد روابط بين‌المللي در دانشگاه دورهام و معاون انجمن مطالعات خاورميانة انگليس)
بازهاي جديد, بر فراز امريكا
انديشه‌ها مي‌توانند امپراتوريها را ساقط كنند
تزوتان تودوروف اهل بلغارستان و ساكن فرانسه مورخي شناخته‌شده است. وي در مصاحبه‌اي كه اليزابت لوي از مجلة لوپوئن فرانسه با او انجام داده اظهار مي‌دارد: «سياست خارجي امريكا بين دو موضع انزواگرايي و محافظه‌كاري از يك‌سو و ميل به نظارت بر امور تمام دنيا ازسوي ديگر در نوسان است. ميل اخير وقتي با آنچه وسوسة خير مي‌خوانم تركيب شود, بسيار خطرناك خواهد بود؛ چون برپاية اعتقاد به مظهر خيربودن و وظيفة تحميل آن به زور بر ديگران استوار است. اولين تظاهر اين ملغمة انفجارآميز مداخله در كوزوو بود و يادآوري مي‌كنم كه اين مداخله سقوط ميلوشوويج را به‌دنبال نداشت بلكه برعكس, «جدايي‌طلبي قومي» را تقويت كرد. بعد از يازده‌سپتامبر اين سياست با شدت بيشتري اعمال شد و جنگ عراق ناشي از آن بود. چنين مداخله‌اي به وظيفة خود كه مبارزه با تروريسم بود به‌خوبي عمل نكرد. اين مبارزة بسيار دشواري است؛ زيرا تروريست‌ها كشوري نيستند كه بتوان آن را بمباران كرد, بلكه افرادي و يا گروهي از افراد هستند كه فن‌آوري مرگباري را در اختيار دارند. چنين سياستي هم براي خود امريكايي‌ها و حتي براي اروپايي‌ها خطرناك و ماجراجويانه است. سياست زور تمام عيار ـ كه امريكا اكنون دنبال مي‌كند ـ در ميان‌مدت و بلندمدت به زيان آن خواهد بود. امريكا در حال حاضر پيروز است, ولي توجهي به مشروعيت‌بخشيدن به اقداماتش در نظر ديگران ندارد. مردم در كشورهاي مختلف, بيش از پيش ضدامريكايي شده‌اند. اما بايد دانست كه انديشه‌ها و احساسات قادرند امپراتوريها را ساقط كنند.
منبع: لوپوئن (فرانسه), 26 سپتامبر 2003 (4 مهر1382)
نويسنده: اليزابت لوي
پرسش‌هايي كه بوش پاسخ نمي‌دهد!
سالم بنلادن ـ برادر اسامه ـ براي اولين‌بار در سال 1973 به تگزاس آمد و بعدها زميني خريد و براي خود خانه ساخت و «هواپيمايي بنلادن» را در فرودگاه «سان آنتونيو» ايجاد كرد. خانواده بنلادن يكي از ثروتمندترين خانواده‌ها در عربستان‌سعودي است. شركت ساختمان‌سازي آنها عربستان را آباد كرده و روابط گسترده‌اي با «سيتي گروپ», «جنرال الكتريك», «مويل لينچ», «گلدمن ساش» و «فرمونت گروپ» دارند. به نوشتة نشرية «نيويوركر», بخشي از ميكروسافت و تحول هواپيماسازي بويينگ به خانوادة بنلادن تعلق دارد. سالم در حادثة سقوط هواپيما در تگزاس در 1988 درگذشت و برادرانش ـ كه حدود 50 نفر مي‌باشند ـ شركت‌ها و مؤسسات او را اداره ميكنند. پس از 11 سپتامبر «واشنگتن پست» و «وال استريت ژورنال» پيرامون ارتباط شما و خانوادة بنلادن مطالبي درج كردند و شما ناديده گرفتيد.
ازسويي يك‌ونيم‌ميليون بشكه نفت و بخش عظيمي از اقتصاد ما در ارتباط با عربستان است. آنها يك تريليون دلار در بازار بورس, يك تريليون دلار ديگر در بانك‌هاي ما سرمايه‌گذاري كردند. آيا يك بيمار دياليزي هدايت عمليات 19 تروريستي كه 15 نفر آنها عربستاني بودند و دوسال در امريكا بودند را فرماندهي كرده است؟
آيا سرقت چهار فروند هواپيما و تضمين اصابت سه فروند آنها به هدف و برخورد هواپيما با سرعت 500 مايل درساعت به ساختمان پنج طبقة پنتاگون نياز به كسب مهارت‌هاي ويژه ندارد؟ اين مهارت‌ها در نيروي هوايي كدام كشور كسب شده؟ هنگامي‌كه پرواز بر فراز امريكا بلافاصله بعد از 11 سپتامبر ممنوع بود, جت‌هاي خصوصي تحت‌نظر دولت عربستان با مجوز شما در امريكا به پرواز درآمدند و 24تن از اعضاي خانوادة بنلادن را سوار نموده و ابتدا به محلي سرّي در تگزاس و از آنجا به شهر واشنگتن منتقل نمودند و سپس راهي پاريس شدند تا از بازجويي جدي در امان بمانند. درحالي‌كه هزاران نفر بر اثر لغو پروازها سرگردان ماندند. آيا اگر 15 نفر از اين 19 نفر, ايراني, كوبايي, اهل كرة‌شمالي و يا ليبيايي بودند, مطبوعات شما خبر از حملة نظامي كشور مورد نظر به امريكا را نمي‌دادند؟
به گفتة بي.بي.سي, در زمان فرمانداري شما در تگزاس, طالبان در آنجا با يوني‌كال ـ شركت غول نفت و انرژي ـ در مورد تمايل «يوني‌كال» پيرامون احداث خط لولة گاز طبيعي از تركمنستان به پاكستان ازطريق خاك افغانستان كه تحت كنترل طالبان بود مذاكره كردند. براساس گزارش‌هاي مختلف دولت شما با طالبان ديدار كرده و پيام‌هايي در تابستان 2001 به آنها ارسال داشته‌اند.
ثروت اسامه بنلادن دست‌كم 30 ميليون دلار است. پس نبايد گفت عمليات تهاجم به امريكا توسط يك «بنيادگراي مسلمان» يا يك «عرب» انجام شد, بلكه اسامه بنلادن را بايد به همان صفتي كه شايسته‌اش هست يعني مولتي ميليونر خطاب كرد.
منبع: گاردين, 6 اكبتر 2003 (14 مهر 1382)
نويسنده: مايكل مور
واشنگتن در جنگيدن مهارت دارد نه در برقراري صلح!
در جهان كنوني نياز به چندجانبه‌گرايي احساس مي‌شود و اين نيازي است كه به‌ظاهر در راهبرد امنيت ملي ايالات‌متحده پذيرفته شده است. امريكا در يك سند جديد و افراطي به‌نام «راهبرد امنيت‌ملي» اعلام نمود: «هيچ ملتي نمي‌تواند به‌تنهايي جهاني امن‌تر و مهم‌تر بسازد.» اين نگاه ناشي از اولويت‌دادن به قوانين بين‌الملل بر امنيت ملي است. هر چه باشد عمل‌كردن به‌نام قوانين بين‌المللي هميشه به عمل‌كردن به‌نام امنيت ملي ارجحيت دارد. درواقع چالش‌هاي جهاني, راه‌حل‌هاي جهاني نياز دارند. ازسويي واشنگتن كم‌كم درمي‌يابد كه در پيروزشدن در جنگ‌ها مهارت بيشتري دارد تا برقراري صلح.
محدوديت‌هاي قدرت نظامي در ملت‌سازي كاملاً آشكار است؛ چنانچه تاليران خاطرنشان ساخته است,تنها كاري كه مي‌توان با يك سرنيزه كرد, نشستن روي آن است. از زمان بحران عراق تا به حال عده‌اي بر اين گمان‌اند كه «چندجانبه‌گرايي خودسرانه» جايگزين چندجانبه‌گرايي مشروع خواهد شد. درحال حاضر شوراي امنيت با وجود كاستي‌هاي فراوان براي ايالات‌متحده بهترين محمل است و فعلاً هيچ نهاد ديگري نمي‌تواند جايگزين آن شود؛زيرا در وهلة نخست, در انجام عمليات براي حفظ صلح در سراسر جهان, با امريكا سهيم مي‌شوند. دوم اين كه با وجود تبليغات مؤثري كه در مورد شكست‌هاي سازمان ملل به عمل آمده, اين سازمان قادر به انجام اين كار هست. كلاه آبي‌هاي سازمان ملل جايزة صلح 1988 را به خود اختصاص دادند و البته تا حدود زيادي بن‌بست‌هاي پيش آمده را بدون خونريزي شكسته‌اند. (قبرس, بلندي‌هاي جولان و صحراي غربي) سوم اين‌كه به لحاظ اقتصادي مقرون به صرفه است, چرا كه بودجة سالانة عمليات حفظ صلح از بودجة ادارة آتش‌نشاني و پليس نيويورك سيتي كمتر است.
منبع: فارن افرز, سپتامبر ـ اكتبر 2003 (شهريور ـ مهر 1382)
نويسنده: شاشي تارور
بازگشت امريكا به يونسكو؛ پوششي براي كسب مشروعيت سياسي
روزهاي آغازين اكتبر ]دهة اول مهر[ ايالات متحده پس از 20 سال كناره‌گيري, دوباره به سازمان تربيتي, علمي و فرهنگي وابسته به سازمان ملل متحد, «يونسكو» بازگشت. كناره‌گيري از يونسكو در زمان دولت تندرو و راست‌‌گراي رونالد ريگان صورت گرفت و حاوي اين پيام بود كه ما مي‌توانيم از تمام دنيا بي‌نياز شويم. در مرحلة اوج‌گيري مك‌كارتيسم, يونسكو نيز با اين ادعا كه «لانة كمونيسم» شده, مورد هجوم ايالات متحده قرارگرفت. دهة نود اوج هجوم صهيونيسم و تندروهاي امريكا به يونسكو بود. درمقابل, يونسكو نيز سياست‌هاي فرهنگي صهيونيست‌ها را محكوم مي‌كرد. اما امريكا همان‌طور كه در اوايل دهة هشتاد احساس كرد يونسكو محمل خوبي براي اعلام طرح‌هايش است اكنون نيز چنين احساسي دارد, لذا هرچند با حجم شديد تبليغاتي عليه يونسكو كه بيشتر ناشي از فشاري بود كه قرار بود بر سازمان ملل وارد شود, اين نهاد را ترك كرد, ليكن با اين پيام بازگشت كه مايل نيست به نصيحت احدي گوش فرادهد, بلكه مي‌خواهد همگان را به وظايفشان آشنا سازد. امريكا به دو دليل فشار بر يونسكو را براي تهديد سازمان ملل انتخاب كرد: 1ـ سرشت فكر و فرهنگي يونسكو ضمير وجدان جامعة جهاني محسوب مي‌گرديد. 2ـ يك فرد مسلمان سنگالي به‌نام احمد مختار آلبو مسئوليت ادارة آن را برعهده داشت.
به‌هرحال تنها دليلي كه مي‌تواند راستگرايان افراطي متنفر از واژة يونسكو را به يونسكو بازگرداند, پوششي براي كسب مشروعيت سياسي است. اكنون امريكا براي تحميل طرح امپراتوري خود و تغيير ساختار فرهنگي جهان عرب و اسلام به يونسكو بازمي‌گردد. يعني از موضعي تهاجمي, زيرا مي‌خواهد از يونسكو به‌عنوان ابزاري براي جنگ فكري عليه چيزي كه آن را تروريسم مي‌نامد بهره‌برداري كند.
منبع: الحيات, 8 اكتبر 2003 (16 مهر 1382)
نويسنده: حسن نافعه
رابطة ايران و امريكا
ايران و امريكا ... كدام‌يك ديگري را محاصره مي‌كند؟
ايالات متحده امريكا با ناوگان هايش در خليج‌فارس و نيروهايش در عراق و هم‌پيمانانش در شرق و شمال, نظام اسلامي ايران را از هر طرف محاصره كرده است. اما اين ظاهر قضيه است, چون ايران هم ادعا مي‌كند كه ايالات متحده را به محاصره درآورده است و اين مطلب از زبان هاشمي‌رفسنجاني, رئيس‌جمهور سابق ايران, شنيده شده است و در افغانستان و عراق مشاهده مي‌شود. البته اين اقدام نه به‌وسيلة ناوگان‌ها بلكه از طريق جنگ چريكي كه درنهايت در چارچوب اهداف ايران مي‌گنجد صورت گرفته است و بعضي تحليلگران در اين ادعا كه وضعيت عراق درنهايت سرنوشت حكومت اسلامي را رقم خواهد زد, ترديد ندارند؛ چون شكست امريكايي‌ها و نيروهاي ائتلاف در عراق موفقيتي براي اين حكومت خواهد بود و موفقيت امريكايي‌ها شكستي براي آن, مخصوصاً محافظه‌كاران حكومت خواهد بود.
منبع: الشرق, 1 اكتبر 2003 (9 مهر 1382)
نويسنده: يوسف عزيزي
عراق؛ راهي پرفراز و نشيب
ثبات عراق در گرو ثبات همسايگان
عراق يك وضعيت كاملاً استثنايي دارد؛ اگر بوش بتواند يك دولت شايسته در عراق به‌وجود آورد, موفقيت‌هاي زيادي در خاورميانه به‌دست مي‌آورد و اگر نتواند, براي امريكا در سراسر جهان مصيبت‌بار خواهد بود. به همين دليل نياز به آزادي به قيد ضمانت در مورد برخي كشورهاي محور شرارت داريم ـ يا دست‌كم آزادي به قيد كار ـ ما نمي‌توانيم اجازه دهيم درگيري اسراييل ـ فلسطين به درگيري اسراييل ـ سوريه ـ شيعه ـ حزبالله تبديل شود. اين امر همكاري علني عراقيها را با ما تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد.
اسراييل عرفات را در خانه‌اش محصور كرده اما اين موضوع فشارهاي بمب‌گذاران را بر اسراييل كم نمي‌كند. ازسويي تيم بوش هم اجازة كشتن يا اخراج‌‌كردن عرفات را نمي‌دهد. درنتيجه اسراييل بايد با آقاي قريع به توافق برسد كه او عرفات را قانع كند تا مابهازاي كاستن فشارهاي اسراييل, عرفات گروه‌هاي تروريست اسلامي را سركوب كند.
سوري‌ها از وقتي خود را در فهرست مورد تهاجم امريكا ديده‌اند, مرز را به روي چريك‌هاي ضدامريكايي و تسليحات به عراق گشوده است. شايد لازم باشد مذاكراتي با آنها در سطح بالا انجام گيرد كه مابهازاي توقف اين سير, از محور شرارت بيرون آورده شوند و سرانجام ايران كه گفت‌وگوي راهبردي با آن روي موضوعات هسته‌اي و استفاده از نفوذ چشمگير ايران در بين شيعيان عراق, مي‌تواند به ثبات در عراق كمك كند.
آقاي راي‌تكيه كارشناس ايراني دانشگاه دفاع ملي ايالات متحده, در جديدترين شماره‌هاي «نشنال اينترنت» (منافع ملي) نوشته است: «دولت بوش سرانجام فرصت آن را يافته است كه برخلاف دولت‌هاي پيشين امريكا با ايران به توافق برسد. واشنگتن بايد روي گرايش‌هاي مصلحت‌‌انديشانه كه در ايران در حال ظهور است سرمايه‌گذاري كند و با رژيم مذهبي ايران در مورد مسائلي كه هر دو كشور را نگران مي‌سازد به توافق برسند.
زمان آن رسيده كه اين دو گروه تصميم بگيرند آيا منافع ما در براندازي همة اين كشورها در آنِ واحد است يا درگيركردن آنها به تلاش براي بازسازي عراق دشوار است و با مخالفت همة همسايگان دشوارتر خواهد شد.
منبع: نيويورك تايمز, 9 اكتبر 2003 (17 مهر 1382)
نويسنده: توماس فريدمن
قطعنامة اِشغال!
«ما بايد آيندة خودمان را برپاية گذشت بنا كنيم نه انتقام.» مسعود بارزاني عضو شوراي حكومت انتقالي عراق و رهبر حزب دموكراتيك كردستان عراق در مصاحبه با الاهرام ضمن اظهار اين مطلب گفت: «بايد براي آنان كه مجرم بودنشان در جنايات رژيم صدام عليه عراقيها به‌ويژه مردم كرد اثبات نشده زمينه‌اي فراهم آورد تا به كشورشان خدمت كنند, مشروط بر اين‌كه اصول انساني و دموكراتيك را محترم بشمارند.» او تشكيل شوراي حكومت انتقالي را گامي جديد در راستاي احياي حاكميت ملي دانست.
بارزاني ضمن تأكيد بر اين‌كه فصلنامة 1483 شوراي امنيت سازمان ملل نيروهاي امريكا و انگليس را به نيروي اشغالگر تبديل ساخته, زيرا كه امور امنيتي و مالي را در دست اين نيروها قرار داده, گفت: «ما قبل از جنگ بر سر يك دولت ملي توافق كرده بوديم, اما انتشار قطعنامة 1483 نشان داد اولويت‌ها تغيير يافته و نيروهاي ائتلاف به نيروهاي اشغالگر تبديل شدند.» با اين وجود او خود را پاي‌بند به شيوة مسالمت‌آميز دانست و ادامه داد جهان عرب همواره درمقابل جنايات صدام سكوت كرده و امريكا ما را از سلطة يك نظام ديكتاتوري رها كرد. بارزاني اشاره كرد: «هدف استقلال, نه با كشتار و خشونت, بلكه با تفاهم و عقيدة مشترك محقق مي‌شود.» رهبر حزب دموكرات عراق ورود هر نيروي همسايه به داخل عراق را مغاير استقلال تلقي كرد و با آن به‌شدت مخالفت كرد. در اين ميان او حتي گروه‌هاي مبارز كرد را نيز مستثنا نكرد: «... چريك‌هاي حزب كارگر كرد بايد خاك كردستان عراق را ترك كنند و به مكان ديگري بروند, زيرا ما حاضر نيستيم كه خاك سرزمين ما ميداني براي تصفيه‌حساب‌هاي خارجي باشد!»
بارزاني همچنين فدراليسم را حق طبيعي مردم كرد دانست كه نبايد به همه‌پرسي گذاشته شود و تصريح كرد: «چنانچه نظامي بر مردم كرد تحميل شود كه خواهان آن نيستند, تصور مي‌كنم نتايج وخيمي در پي داشته باشد. ممكن است آتش يك جنگ خانگي شعله‌ور شود, و مردم كرد عليه رهبرانشان ـ در صورتي‌كه بخواهند از فدراليسم دست بردارند ـ قيام كنند. او همچنين در موردرابطه با اسراييل اظهار نمودكه هيچ فشاري ازجانب امريكا نيست و ادامه داد: «ما به ضرورت همزيستي ميان اعراب و اسراييل اعتقاد داريم... و عمليات دوطرف را در حق غيرنظاميان كه به واكنش‌هاي خشونت‌بار مي‌انجامد, محكوم مي‌كنيم.»
منبع: الاهرام, 7 اكتبر 2003 (15 مهر 1382)
نويسنده: عبدالحليم غزالي
آميا؛ چاهي بر سر راه ايران و آرژانتين
نظامي‌سازي امريكاي لاتين با طرح آميا
رافائل بيلسا وزيرخارجه آرژانتين پس از آن‌كه بريتانيا با توجه به فقدان مدارك كافي از استرداد هادي سليمان‌پور سر باز زد, اعلام نمود در صورتي‌كه سفر به ايران به روشن‌شدن جريان حمله به مركز روابط متقابل يهود (آميا) كمك كند, حاضر است به ايران سفر كند. تنها مداركي كه عليه سليمان‌پور وجود دارد, گزارش‌هاي آژانس مركزي جاسوسي (سيا) و همتاي اسراييلي آن بوده است. به نظر مي‌رسد هدف از اين گزارش كمك به امريكا در طرح نظامي‌سازي امريكاي لاتين و به‌ويژه تبديل‌نمودن «مرز سه‌گانه» به يك مركز تروريسم مي‌باشد.
نيازهاي راهبردي امريكا و اسراييل, عملكردهاي كارلوس منم رئيس جمهور سابق آرژانتين و اطرافيان وي با روبن براخاس, كه رهبر هيئت قدرتمند انجمن‌هاي اسراييلي آرژانتين (دائيا) بود, دست به‌دست هم دادند تا داستان بي‌رحمانة آميا سر هم شود.
منبع: لاخورنادا, 14 نوامبر 2003 (23 آبان 1382)
نويسنده: استلا كالوني
مناسبات ديرينه با القاعده
براساس تحليل اطلاعاتي اخير ايالات‌متحده «سپاه قدس» كه از بودجة خوبي برخوردار مي‌باشد با سي تا چهل گروه مبارز اسلامي خارجي ـ اعم از شيعي يا سني ازجمله القاعده ـ در زمينه‌هاي تشكيلاتي, آموزش, ارائة راهكار چريكي و... همكاري دارد. فرماندة سابق اين نيرو احتمالاً در بمب‌گذاري مركز يهوديان در بوئنوس آيرس دست داشته است.
يك تحليلگر اطلاعاتي غربي گفت: «اين نيرو يك حكومت در حكومت است و بدين‌جهت است كه مي‌تواند با القاعده رابطه برقرار كند. ارتباط اين گروه با مبارزين سني و شيعي يك حلقة ارتباطي خطرناك عليه نظام‌هاي سكولار ايجاد كرده است.»
منبع: واشنگتن پست, 14 اكتبر 2003 (22 مهر 1382)
نويسنده: دانا پريست
مراكش؛ صحنة نشست مشترك
وزارت امورخارجة آرژانتين در مورد انجام ملاقاتي غيررسمي با فرستادگان ايران در مراكش موافقت كرده است. دولت سعي دارد از اوج‌گيري درگيري با ايران جلوگيري كند. همچنين آنها نسبت به مداركي كه قاضي گالئانو در دست دارد بي‌اعتمادند. نستوركرشنر ـ رئيس‌جمهور آرژانتين ـ طي ملاقات اخير خود از نيويورك در ملاقات با شاه محمد ششم احتمال داد مراكش نه‌نتها صحنة نشست با ايراني‌ها شود, بلكه حتي به‌عنوان مقر دادگاه نيز مورد استفاده واقع شود.
منبع: كلارين (آرژانتين) 5 اكتبر 2003 (13 مهر 1382)
ايران و عربستان
ابعاد و دلايل همكاري امنيتي ميان عربستان سعودي و ايران
ديدار وزيرامورخارجه ايران از عربستان, در پرتو تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي كه چالش‌هاي امنيتي مشابهي را بر دو كشور تحميل مي‌كند, صورت گرفته است. مهم‌ترين چالش‌ها عبارتند از:
1ـ فشارهاي خارجي وارده بر هر دو كشور. 2ـ اوضاع بي‌ثباتِ عراق كه چالش‌هاي مشابهي را بر هر كشور تحميل مي‌كند. 3ـ خطر القاعده و شبكه‌هاي مرتبط با آن.
با وجود همكاري امنيتي بين رياض و تهران, در سطح قضايي و تبادل اطلاعات و گزارش‌هاي اطلاعاتي, گويا مقامات ايراني در مورد تحويل بازداشت‌شدگان عربستاني به كشور پادشاهي هنوز ترديد دارند.
ناظران چندعامل را در اين ترديد دخيل مي‌دانند, ازجمله:
1ـ ايراني‌ها از واكنش‌هاي «القاعده» نگران هستند و مي‌ترسند كه مبادا آنها دست به عمليات تروريستي در ايران بزنند.
2ـ ناسازگاري وكشمكش بين دو جناح تندرو و ميانه‌رو در ايران كه در مورد نحوة برخورد با اين پروندة امنيتي پيچيده, اختلاف دارند.
منبع: الخليج, 28 سپتامبر 2003 (6 مهر 1382)
نويسنده: مركز مطالعات راهبردي خليج‌فارس
پنج علت بر ناكارآمدي‌هاي سازمان تبليغات اسلامي
با وجود دستاوردهاي سازمان تبليغات ازقبيل تشكيل انتشاراتي‌هاي بزرگي همچون «مركز انتشارات اميركبير» و نشرياتي ازقبيل «تهران تايمز», «سوره», «مهر», «بصائر» و «تهران امروز» و همچنين سايت‌هاي اينترنتي همانند خبرگزاري مهر و تبيان, تصور غالب هيئت‌حاكمه, ناكارآمد بودن سازمان به پنج دليل زير مي‌باشد:
1ـ ضعف مديريت درون سازمان 2ـ افت مشروعيت سياسي و ديني نهادهاي حكومتي به‌دلايل متعدد ازجمله ناكامي‌هاي اقتصادي 3ـ گرايش برخي مسئولان اين سازمان به فعاليت‌هاي جدي اقتصادي تا حد انحصار واردات چاي و سيگار. يكي از مسئولين سازمان در مصاحبه با نشرية نسيم صبا اظهار داشت: «مهم‌ترين هدف ادارة هنري وابسته به سازمان تبليغات اسلامي, احياي صنعت چاي در كشور است.» 4ـ ضعف آموزش 5ـ ضعف انتشار كه با وجود مطبوعات متعدد اين سازمان, همواره يك مشكل جدي در سازمان قلمداد شده است.
منبع: الموجز, نوامبر 2003 (آبان 1382)